Canis/der Hund
Qui multa docemus, discere nil volumus.
Ore minus diversa, minus diversa colore,
Indole quam varia prædita turba canum.
Hic sequitur lepores, ferus involat alter in ursos.
Ille domum, timidas iste tuetur oves.
Hunc anates fugiunt, pavet hunc abscondita perdix.
Hic natat, obstantes & pede frangit aquas.
Ad Domini nutum varias ille exhibet artes.
Stat, canit, &, saltat, quodque jubetur agit.
Hæc homines docuere canem. Cur rursus ab illo
Non homo constantem discit habere fidem!
Catus/die Katze
Sævior, cum blandior.
Qui se crinigerum tumidus convolvit in orbem
Ille Nero tuus est muscule parve, Catus.
Dente ferox, oculis fallax, metuendus & ungue est,
Atque aliquod semper lugubre murmur edit.
Mire agilis, celeri veluti funambulo cursu,
Tecta per, & turris culmina summa volat.
Hunc caveas, si forte paret tua stringere colla,
Strangulat amplexu colla ligata suo.
Blanditiis his sæva suis quot femina perdit!
Fors sibi tam similem diligit ergo Catum.
Glis&Mus/Katze und Maus
Nec tutum est in nocte scelus.
Dum suadent placidum nocturna silentia somnum,
Glis venit inde sua, musculus inde specu.
Damna penus patitur minuuntur dente voraci
Pisa, fabæ, rapæ, brassica, pinguis adeps.
Solers ergo ilruit caveas ancilla dolosas,
Et capit hoc furem, quem capit ipse, cibo:
Subdolus attacta nam carcer clauditur esca,
Carnificique manet victima clausa cato.
Disce, nec in mediis est tuta rapina tenebris:
Hæc, quæ nocte patras crimina, luce lues.
Bos/der Ochs
Stolidum, qui cornua gestat, vult subdi natura jugo.
Quanta vides Bos sit, robustaque machina carnis,
Duraque quam forti cornua fronte gerat.
Bellua, quod possit, quis crederet ista domari;
It tamen ad voces statque, Menalca, tuas.
Vomere nunc scindit; nunc æquat jugera rastro.
Nunc molit, e silvis nunc grave vectat onus.
Est stolidum: debet pecus hoc vel Tityre flagro,
Vel cultro, Lanio sæve, sub esse tuo.
Mente hebetes, validi membris, vel dura securi
Vestra vel imposito subdite colla jugo.
Equus/das Pferd
Virga præstantem frenumque facit.
Ut genio est varius, varios sic servit in usus,
Fortis hic, ille celer, belliucus alter Equus.
In precio est, cui pes gracilis, præcordia lata,
Auris acris, cervix vivida, molle labrum.
Jam lentus graditur, jam sese curvat in arcum,
Fertque equitem saltu subsiliente suum.
Nunc etiam celerem cursu decircinat orbem,
Nunc super intactam tollitur altus humum.
Cur virgam fugitis juvenes, frænumque timetis?
Cum tot ab his artes ipse docetur Equus.
Asinus/der Esel
Omni nemo laude caret.
Ipse ego jam (pro me cum nemo peroret) Asellus
Dicere pro fama debeo pauca mea.
Nunc fero sessores, nunc altera pondera merces,
Saxaque sic scando bajulus alta pede.
Vatem ago, venturos ruditu nuncio nimbos.
Nostrum ægris medicam lac quoque præstat opem.
Quid, quod & e nostra formentur pelle libelli,
Hic memori, quæ sunt mente tenenda, notat.
Hæc & plura mihi cum sint encomia, paucos
Jam fortasse meum nomen habere pudet.
Oves/das Schaf
O quot vellera nostra ferunt!
En pecus innocuuna virides quas Pastor in agros
Denso collectas agmine ducit Oves.
Hæ solæ veteris fuerant opulentia secli.
Nunc etiam multis inde parantur opes.
Pinguia quis dulci nunc lacte coagula format,
Nunc secat in lucrum vellera crispa suum.
Balantes etiam teneram quis mactat in escam,
Longaque pro chordis extrahit exta suis.
Es probus, & dives? caveas: nam forsan avarus
Non deerit, qui te tondeat instar Ovis.
Hircus/der Geißbock
Ftore suo se prodit ubique.
Hircus adest, elata cui stant cornua fronte,
Barba cui longum pendet ab ore decus.
Hunc timeat, teneris floret quæ frondibus arbor,
Has cupit, & spurco diripit ore dapes.
Vult plures, me sæpe, capræ me clamat, adite.
Cornu in rivalem (si venit alter) agit.
Ftidus hinc omnem, quo quo venit, inficit aurum.
Naribus est, quamvis lotus in amne, gravis.
Indica mancipium Veneris cur balsama quæris?
Nullus enim est, hircum qui superaret, odor.
Porcus/die Sau
Pascitur, ut pascat.
A Spice setigeram properantem ad pascua turmam;
Impetus hanc varia spargit ubique via.
Ille stat, in fdam devolvitur iste paludem,
Colligit hic avida putria poma gula.
Alter iter relegit, vetitos volat alter in agros.
Sollicitus curas mille subulcus habet.
Sus tamen; & clausus pingui quoque pascitur offa:
Cæsus enim nostræ grata fit esca gulæ.
Sic quoque fervimus, & sic blandimur avaro:
Vivere nam quando desiit, utilis est.
Camelus/das Kamel
Est, esse quod horret.
Ingens, fdum animal, gibbo deforme, Camelus,
Et collo colubrum totus & ore refert.
Bajulus est, quo per steriles mercator eremos,
Asia, divitias fert opulenta tuas.
Obsita quæ cæno est, avido bibit ore paludem,
Nec bibit illimem, ni pede turbet, aquam.
Scilicet in vitrea timet is se cernere lympha:
Territus a vultu nam fugit ipse suo.
Jam cur tam sibi charus homo, quem crimina fdant;
Quo tamen haud monstrum turpius esse potest?
Cervus/der Hirsch
Excutis unum?
Mox gravius portabis onus?
Ni peterent nostram venantum spicula cædem,
Quam bona sors cervo, vitaque longa, foret!
Nunc etenim silvas, nunc florida prata, pererro.
Flumina nunc trano, nunc juga celsa peto.
Langueo. Dictamno me recreo. Subdolus anguis
Me ferit; hausta cito toxica pellit aqua.
Cornibus exonero (sunt hæc mea pondera) frontem.
Qæ redeunt ramo semper at aucta novo.
Mortales tolerate crucem, nec ponite vestram:
Excussam gravius nam sequeretur onus.
Araneus/die Spinne
Aliis per propria damna nocivus, Pesimus est.
Adspice miranda quam texat araneus arte,
Ralla, jugum, radius, stamen & ipse suum.
Egerit, egestum nectit super arbore, filum,
Pendulus hoc variis itque reditque viis.
Qua graditur nova fila trahens, sexangula circum
Explicat e fibris retia ducta suis.
Tot laqueos nectit, tot solers vincula jungit,
Te quia vult prædam, parvula musca, suam.
Qui sic ut pereant alii, sua prodigit, ille
Fraude venenata plenus araneus est.
Apes/die Bienen
Hæc pungunt exempla pigros.
Quod circumvolitat quod flavum bombilat agmen
Collegere suo tinnula sistra sono.
E bove quas gratas fecit fimus, incolit ædes,
Et colit hic Regem subdita turba suum.
Pars abigit fucos, pars pabula quærit in agris
Altera jam succis pars sat onustra redit.
Pars alias animat cantu, pars mella recondit:
Munera nulla suo, nulla labore vacat.
Heu fugite hinc, non hos pigri spectate labores:
Segnitiem vestram sedula punget apis.
Feræ/die wilden Tiere
Has hominem domuisse decet.
Trux oculis, ferus ungue Leo, Rex ille ferarum,
Ferrea vincla subit, colla ligatus adest.
Illa furens etiam, cursuque celerrima Tigris,
Cogitur angusta clausa manere specu.
Quid, quod & immanes pellat quis fustibus ursos,
Ut moveant doctos ad sua plectra pedes.
Quin etiam varias Elephas formatur ad artes
Hæc laus est hominum posse domare feras.
Sed cur indomitam (si laus hæc quæritur) iram
Linquitis? est nullis mitior illa feris.
Lupus/der Wolf
Depascet, ni pascis, oves.
Cum, Lupe, balantes audis, & conspicis agnos,
Nonne tibi dentes tunc oculique dolent!
Pastores procul hinc, cuperes procul esse molossos,
Densa vel ut premeret nox, & utrosque sopor.
Prodires etenim cæcis tunc tutus ab antris,
Expleres fauces, helluo sæve, tuas.
O vos, innocuæ quibus est data cura juventæ,
Huic, rogo, vos vigili semper adeste fide.
Si geminos quondam servaverat una puellos;
At nunc Juvenes perdidit una Lupa!
Simia/der Affe
Levium sumus & nos Simia morum.
Histro quod nostros imitatur Simia mores,
In precio Domino est, deliciisque suo.
Scribere te cernit, se mox quoque scribere finget.
Pectis forte tuas, pectit & ille, comas.
Id, verbo, quod ages, aget hæc, & mille cachinnos
Saltibus hinc pariet Mima jocosa suis.
Et nos simiolas, quam voce, togisque comaque
Exprimimus, ridet gens aliena, suas.
Hæc ergo levitas, hæc vana superbia, Circe est,
Nos homines similes quæ facit esse feris.
Volucres in genere/die Vögel
Non parcitur illis,
Qui sibi non parcunt.
Plumea turba vagis quæ ludis in aëre gyris,
Quam varii mores, ingeniumque tibi est!
Altera pars pennis, pars altera voce triumphat,
Altera vult silvas, altera quærit aquas.
Pars cicur est assueta manu lætatur herili:
Pars fera, non ipsa vel cicuranda fame.
Bella etiam geritis rostro pugnatis, & ungue,
Se quoties parva magna saginat avis!
E vobis (nolite queri) quod quærimus escam:
Ipsæ vos homines hoc docuistis, aves.
Columbæ/die Tauben
Et ficti, & cedant victi candore colores.
Se jungunt Sociæ, mitissima turba, columbæ,
Innocuum volucres, & sine felle, genus.
Aureus hanc circumdat colla micantia torquis,
Hanc pingit minimum, cyaneusque color.
Sunt, celeres prohibet queis fimbria plumea gressus,
Sunt, quibus exornant plumea serta caput.
Hæc fugit ad silvas, nostros amat illa penates,
Et quædam est nivibus non minus alba novis.
Hæc placet, hunc alii nequeunt æquare colores;
Qui nunquam a miti pectore Candor abest
Passer/der Sperling
DEO sunt omnia curæ.
Quæ contemta magis, quæ passere vilior ales,
Hospite quo turris, villa nec ulla vacat!
Non color hunc, non hunc commendat gratia cantus,
Aut pipit, aut querulo flagitat ore cibum.
Scit tamen illius precium DEUS, erigit illum,
Arbore præcipitem quando phrenesis agit.
Ambigis, an pro te vigilet pia cura Tonantis?
Nil animæ precio par valet esse tuæ.
Te sors dejiciat, vel celso culmine livor;
Semper es in manibus, ne vereare, DEL.
Luscinia/die Nachtigall
Parva caro, sed vox, & spiritus ingens.
Audis, quæ silvis resonet suavissima Siren,
Ut rotet in varium guttura blanda melos.
Scilicet hæc illa est jucundi musica veris,
Vox mera, pluma levis, vix philomela caro.
Quæ volat in frondes, quæ frondibus avolat altis,
Quæ gelidas inter deliciatur aquas.
Garrula quam toties ad cantus incitat Echo,
Et tibi quæ tardat sæpe viator iter.
Ad laudes cur nostra DEI est vox pigra canendas?
Fors, quia nos nimium carnea turba sumus.
Pavo/der Pfau
Fastum, mortis memor exuet omnen.
Explicat ecce suas ales Junonia pennas,
Vertitur in miram cauda superba rotam.
O quantus micat hic luxus, lususque colorum!
Splendet in hac totum, quod decus Iris habet.
At videat si Pavo pedes, scabrosaque cura,
Detumet, ac fastum contrahit ipse suum.
Est quem nobilitas, quem fulvæ copia glebæ,
Quem tumidum vultus gratia mira facit;
Ad tumulum si forte pedes perpendat euntes,
Se nihil esse, brevis quem capit uma, sciet.
Cygnus/der Schwan
In morte triumphat.
Strymonius natat inter aquas, nive purior, Ales,
Circumfertque oculos, celsaque colla levat.
Puppis cauda, caput prora est, pes remus, in alis
Vela habet, & tota est non nisi Navis Avis.
Candida sicoculos recreat, dum fluctuat undis;
Auribus illecebras machina muta negat.
At cum longa senem jam viribus exuit ætas,
Vincit Olor cantum, vel Philomela, tuum.
Cui nivei mores, cui labis nescia mens est,
Finiet huic mstos hora suprema dies.
Gallus/der Hahn
Perjurum prodidit olim;
Nunc tacet.
Cingitur ovipara non una Conjuge Gallus,
Ornat cui tumidum carnea crista caput.
Jam levat hoc, jam voce ferox cucurriet alta.
Ingens (nonne vides?) in pede calcar habet.
At mirum elt, Aurora, tuos quod sentiat ortus,
Venturumque canat Præco quod ante diem.
Plus mirum est, animos quod terreat ille nocentes:
Terruit hic cantu, Te Petre, nonne suo?
Nunc quoque si canerent, quotis perjuria fiunt,
Nulla foret Gallis, nocte dieque quies.
Pisces in genere/die Fische insgesamt
Omnes capimur discrimine nullo.
O quot, quam varios clauserunt retia pisces!
Tot mare dat nostræ nempe tributa gulæ.
Rhombus adest, & Congrus adest, & parvus Asellus
Lotæ, Aquæ, Scomber, Gobio, Cottus adest.
Vilis, & hic video, spinosa, minutula turba est,
Et nocet hic stomacho piscis & ille meo.
Cur capit hos piscator, aquis cur extrahit omnes?
Cur? sua quod cca retia sorte jacit.
Improbe formida mortem; discernere nescit:
Cæca simulque bonos, & rapit ille malos.
Pisces magni/die großen Fische
Vis vincitur arte.
Bellua, quæ vastis, velut insula fluctuat undis,
Humana capitur, captaque fraude perit.
Ergo Gigas piscis, qui motæ verbere caudæ
Est potis ingentis vertere navis onus,
Se titillantem sequitur prope littora nautam,
Acabit, ex altis non rediturus aquis.
Incipit interea jactis languescere telis,
Et venit in spolium, nautica turba tuum.
Nemo suo nimium confidat robore: vinci
Quilibet ingenio blanditiisque potest.
Pisces parvi/die kleinen Fische
Dum capimus, capimur.
Cur salis, ac hilarem, piscis, te vertis in orbem?
Anne tuis tutum te fore credis aquis?
Falleris: occultæ latitant sub flumine nassæ.
Hoc modo, nicaveas, carcere clausus eris.
Quid, quod de longa quoque virga pendeat hamus,
Et tibi fert grates in tua damna dapes
Heu fuge, ne capias, hac ne capiaris ab esca.
Muti sed quid ego piscibus ista loquor?
Mortales moneo, mel ne gustetis amoris:
Occulit hoc hamos mors truculenta suos.
nach oben